Diagnoza psychologiczna dorosłych
Diagnoza psychologiczna dorosłych to proces oceny stanu psychicznego, emocjonalnego oraz poznawczego pacjenta w celu zidentyfikowania ewentualnych trudności, zaburzeń lub problemów w funkcjonowaniu. Prawidłowa diagnoza pozwala na dobranie odpowiedniej formy leczenia, takiej jak psychoterapia, wsparcie farmakologiczne lub inne interwencje. Proces ten może obejmować zarówno ocenę bieżących problemów, jak i zrozumienie długotrwałych wzorców myślenia, zachowań i emocji.
Cele diagnozy psychologicznej u dorosłych:
- Identyfikacja problemów psychicznych: Rozpoznanie zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, zaburzenia lękowe, zaburzenia osobowości, PTSD czy schizofrenia.
- Ocena zdolności poznawczych: Diagnoza pozwala ocenić funkcje poznawcze, takie jak pamięć, koncentracja, uwaga i zdolności logicznego myślenia. Jest to ważne np. w przypadku podejrzeń o demencję lub inne zaburzenia neurokognitywne.
- Zrozumienie emocji i zachowań: Diagnoza pomaga zrozumieć, jakie emocje i przekonania wpływają na zachowania pacjenta oraz jakie mechanizmy obronne mogą prowadzić do niekorzystnych reakcji lub trudności w funkcjonowaniu.
- Opracowanie planu leczenia: Na podstawie diagnozy psycholog dobiera odpowiednie metody leczenia, takie jak psychoterapia (np. terapia poznawczo-behawioralna), wsparcie farmakologiczne, czy inne formy interwencji.
Proces diagnozy psychologicznej dorosłych:
- Wywiad kliniczny: To podstawa diagnozy. Psycholog rozmawia z pacjentem, aby uzyskać informacje o objawach, trudnościach emocjonalnych, historii życia, traumach, relacjach interpersonalnych, a także o wcześniejszych doświadczeniach z terapią. Wywiad kliniczny pomaga zrozumieć kontekst i dynamikę problemów.
- Kwestionariusze i testy psychologiczne: W celu uzupełnienia wywiadu stosuje się różne narzędzia psychometryczne. O doborze testów decyduje diagnosta.
- Obserwacja behawioralna: Psycholog może obserwować zachowanie pacjenta, jego reakcje emocjonalne, sposób komunikacji i funkcjonowania w różnych sytuacjach, co może pomóc w dokładniejszej diagnozie.
- Testy neuropsychologiczne: W przypadku podejrzenia problemów związanych z funkcjonowaniem mózgu (np. po urazach, udarach, w przypadku demencji), stosuje się testy neuropsychologiczne. Mogą one oceniać pamięć, koncentrację, funkcje wykonawcze, językowe i wzrokowo-przestrzenne. Testy wykorzystywane są również w diagnozie spektrum ADHD.
- Skierowanie na badania lekarskie: Jeśli istnieje podejrzenie, że objawy mogą mieć podłoże fizyczne (np. problemy hormonalne, zaburzenia neurologiczne), psycholog może skierować pacjenta na konsultację lekarską lub badania medyczne, aby wykluczyć przyczyny somatyczne.
